Krzywa wieża w Pizie to obecnie jedna z najbardziej popularnych budowli nie tylko w Europie, ale i na całym świecie. To jeden z elementów XII wiecznych budowli w włoskiej Toskanii, który miał być kompleksem budowli sakralnych – wieża w Pizie była i współcześnie uważana jest również za dzwonnicę.
Wieża w Pizie i geneza powstawania
Światowy ewenement i sławę budowli niewątpliwie przyniósł nie sam fakt jej wybudowania, bowiem jako budowla, nie odznacza się niczym nadzwyczajnym. Zbudowana na planie okręgu dzwonnica, wysoka na 55 metrów (dokładna wysokość to 54,98 metra), miała stanowić jeden z elementów świątynnych. Sława jednak wyprzedziła budowlę i postanowiła dołożyć coś od siebie.
Charakterystyka krzywej wieży w Pizie
Krzywa wieża w Pizie, jak sama nazwa wskazuje, jest budowlą o niestabilnej podstawie, za którą odpowiedzialny jest grunt, na którym postawiona była dzwonnica. Projekt, który zakładał wybudowanie wysokiej na 55 metrów wieży, musiał zostać na nowo zrewidowany z racji tego, że fundamenty, albo raczej grunt, na którym powstawała, stopniowo zaczął się osuwać. Ówczesna technika być może nie do końca przewidziała proces naturalnych ruchów ziemi, tym bardziej, że uważa się tamtejsze grunty, za bagniste. Takie rodzaj ziemi oczywiście wymaga odpowiedniego przygotowania, osuszenia, utwardzenia, co na tamte czasy nie było przewidziane.
Problem zaczął się już podczas samej budowy, co zauważono dość szybko, po stopniowym przechylaniu się budowli. Współcześnie przygotowanie gruntu stanowi podstawę do samej inwestycji, natomiast ówcześnie, starano się zaradzać środkami doraźnymi. Takim środkiem było przygotowanie specjalnych odciągów, czyli budowy systemu wysokich kolumn w miejscach przechylenia, które powodowały by, że budowla wróciłaby do swojej pierwotnie opracowanej formy. Jak można się domyśleć, system odciągów, czyli długich kolumn, przyniósł efekt wprost przeciwny do zamierzonego, a dalsze pogłębianie się procesu przechylania trwało w najlepsze. Najlepiej o postępującym efekcie świadczy fakt, że ostatnie pięto wieży wybudowano dopiero w wieku XIV, a więc blisko 200 lat po projekcie i rozpoczęciu budowy.
Krzywa wieża w Pizie współcześnie
Od wieku XIX starano się, aby postępujący proces przechylania się wieży nieco zahamować, lub ewentualnie wyeliminować, co stanowiło nie lada wyzwania dla architektów, budowlańców i konserwatorów zabytków. Postępujące krasowienie i stopniowe przylanie się budowli niestety doprowadziło do tego, że na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, obiekt postanowiono zamknąć dla ruchu turystycznego, z racji zagrożenia, które mogło stwarzać. Oczywiście główną przyczyną jest i było znaczenie historyczne budowli. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że licząca już ponad 800 lat budowla, po prostu może być niestabilna w swojej strukturze. Badania wykazują jednak, że zbudowana z trwałego, toskańskiego marmuru budowla, cały czas zachowuje swoje pierwotne właściwości. Marmur jako materiał budowlany, który był popularny w ówczesnych czasach, zapewne pozwolił, aby budowla zachowała się w obecnej kształcie i formie, co widać współcześnie.
Współcześnie krzywa wieża w Pizie jest przedmiotem ciągłych badań, m.in. nad trwałością oraz, co w tym przypadku ważniejsze, nad fizyką budowli (biorąc pod uwagę uwarunkowanie terenu i krzywiznę budowli). Obecnie główne zadania wiążą się z oczyszczaniem budowli ze śladów historii, czyli przede wszystkim jej ciągłej eksploatacji i uzupełnianiu braków, głównie w fundamentach, które stanowią filar wieży i jej przyszłość.